کنوکارپوس درختی همیشه سبز و مقاوم است که در مقابل گرما، شوری و کم آبی به خوبی طاقت می‌آورد و در استان‌هایی چون بوشهر، خوزستان، فارس، هرمزگان، کرمان و سیستان و بلوچستان و حتی برخی از جزایر خلیج فارس در کنار پیاده‌روها و خط میانی خیابان‌ها به چشم می‌خورد.

به گزارش آماج خبر از بوشهر؛ در حالی که فریاد شهروندان از معایب درخت کنوکارپوس بر منابع آب زیرسطحی، زمین کشاورزی، خاک و تاسیسات آبیاری در شهرها و روستاهای استان بوشهر بلند شده است، با متخصص سیستم ایمنی در دانشگاه علوم پزشکی بوشهر به گفت‌وگو پرداختیم تا از اثرات این درخت بر بدن انسان بیشتر مطلع شویم.

متخصص سیستم ایمنی و آلرژی دانشگاه علوم پزشکی بوشهربه اهمیت مطالعات علمی در خصوص درخت کنوکارپوس، اظهار کرد: ما با انجام مطالعات مشابه‌ی مطالعات انجام شده در اروپا، مشاهده کردیم همانطور که درختان بومی منطقه‌ی اروپا بعد از ۱۰ سال که در سوئد کشت شده بودند، منجربه افزایش موارد حساسیت‌زا در نوجوانان شده بود، پس از مطالعه مشابه بر روی بیماران حساسیتی در استان بوشهر و خوزستان، مشخص شد که حساسیت به نسبت زیادی در درخت کنوکارپوس وجود دارد که باید تمهیدات مناسب برای جایگزینی این درخت در نظر گرفته شود.

دکتر شکراله فرخی در خصوص حساسیت‌زایی درخت کنوکارپوس، اذعان کرد: استان بوشهر با داشتن دو فصلِ بهار و تابستان بر خلاف استان‌های سردسیر که چهار فصل دارند، با افزایش گرده‌افشانی درخت کنوکارپوس و به دنبال آن، حساسیت‌زایی همراه است؛ در حالیکه درختی مثل کُنار دو بار در سال گرده افشانی می‌کند؛ اما درخت کنوکارپوس ۲ تا ۴ بار در طول سال می‌تواند گرده افشانی کند و هر بار که گرده‌ افشانی می‌کند، شانس حساسیت‌زایی نیز افزایش می‌یابد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر ادامه داد: گرده‌ی درخت کنوکارپوس مثل همه‌ی درختانی که در دنیا وجود دارند، حساسیت‌زاست؛ بنابراین نکته‌ی مورد نظر این است که گرده این درخت در استان بوشهر و سایر مناطق جنوبی کشور نسبت به سایر درختان بومی و سنتی استان بوشهر مثل نخل، کنار، کهور یا گل ابریشم به چه صورت است؟!

وی ضمن اشاره به مطالعات صورت گرفته در دانشگاه علوم پزشکی بوشهر در خصوص درخت کنوکارپوس، تصریح کرد: بعد از حملات تنفسی به دنبال یک طوفان در خوزستان، فرضیات این شد که ممکن است گرده درخت کنوکارپوس منجر به افزایش حملات تنفسی و مراجعه‌ی بیشتر به اورژانس شده باشد که بر همین اساس پروژه تحقیقاتی در دانشگاه جندی شاپور اهواز انجام و عصاره گرده‌ی درخت کنوکارپوس بر روی تعدادی بیمار مورد مطالعه قرار گرفت و مطالعات نشان داد، ۵۸ درصد این بیماران دچار حساسیت به گرده درخت کنوکارپوس می‌شوند.

پیش از این نیز رئیس دانشگاه علوم پزشکی اهواز گفته بود با آزمایش عصاره گیاه کنوکارپوس از سوی تیم تحقیقاتی ثابت شده که این گیاه، عامل اصلی ایجاد بحران تنفسی در خوزستان است.

‌متخصص ایمونولوژی بالینی بیان کرد: با مقایسه‌ای که نسبت به درخت نخل انجام شد، نتیجه‌ این بود که حساسیت، ۵۶ درصد در درخت نخل نسبت به کنوکارپوس کمتر و در گل ابریشم، پرتقال و نارنج که در فصل بهار گرده افشانی می‌کنند، کنوکارپوس واقعا حساسیت بالاتری دارد.

دکتر شکراله فرخی اضافه کرد: نباید تفکرات و دیدگاه مسئولان استانی، بسته و محدود باشد؛ بلکه باید خلاقیت و بومی گزینی در نظر گرفته شده و به جای استفاده از درختان آفریقایی و آمریکایی در حالیکه مضرات بیشتری نسبت به مزایا دارند و بومی هم نیستند، از درختان بومی و ثمرده استفاده کرد.

مدیر گروه ایمونولوژی و آلرژی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر یادآور شد: همانطور که در شهرهای کازرون و شیراز با بعد مسافتی نزدیک به استان بوشهر و منطقه مشابه، از کشت درختان بومی مرکبات(مثل نارنگی، نارنج و پرتقال) به صورت عمده در خیابان‌ها استفاده شده و مردم در طول ثمردهی از محصول آن مصرف می‌کنند، می‌توان در استان بوشهر هم از درخت نخل به عنوان درخت بومی استان به وفور کشت کرده و مردم از محصولات آن برداشت کنند.

این متخصص دانشگاه علوم پزشکی بوشهر ضمن یادآوری آسیب جدی کنوکارپوس در سیستم آب فاضلاب شهری گفت: واکنش‌ها نسبت به درخت کنوکارپوس بیشتر در بیماری‌های آلرژیک و سایر بیماری‌های تنفسی مثل COPD (تخریب ریه با دود) و حملاتی شبیه آسم، منجر به تشدید حملات و علائم در این بیماران می‌شود.

دکتر فرخی در خصوص ویژگی‌های درخت کنوکارپوس عنوان کرد: درخت کنوکارپوس همیشه سبز بوده، آب بسیار کمی می‌خواهد؛ ولی از آنجایی که رشد مستقیمِ رو به بالایی دارد و به اصطلاح ارکتوس است، نمی تواند سایه خوبی داشته باشد؛ در حالیکه آسیب جدی آن حساسیت‌زا بودن و تحریک واکنش های سیستم ایمنی بدن و سیستم تنفسی است.

باید دستگاه‌های مختلف از جمله شهرداری‌ها به عنوان مجری، جهاد کشاورزی به عنوان بانی و دانشگاه علوم پزشکی به عنوان متولی سلامت استان و دیگر دستگاه‌های مسئول در استان تصمیم گیری جدی در خصوص درخت کنوکارپوس به عمل آورند و با بررسی مزایا و معایب آن، در صورت جایگزینی مناسب، درخت کنوکارپوس به شیوه صحیح و در مسیر مناسب اصلاح و انتقال داده شود.

 

 

  • نویسنده : محمد رضا کاشفی