به گزارش آماج خبر از همدان، مجموعه تاریخی هگمتانه شامل بخش‌های کاوش شده و آثار به جا مانده از شهر باستانی هگمتانه، موزه و کلیسای تاریخی است که هر ساله علاقمندان به آثار باستانی و گردشگران میراث فرهنگی را از سراسر کشور و حتی سایر کشورها به خود جذب می‌کند.

مجموعه تاریخی هگمتانه حدود 32 هکتار وسعت دارد و در طی کاوش‌های متعدد صورت گرفته توسط باستان‌شناسان برجسته‌ای همچون محمدرحیم صراف، مسعود آذرنوش و…، آثاری از ادوار مختلف تاریخی به دست آمده است. عمق ترانشه‌های حفر شده در کارگاه‌ها و بخش‌های مختلف شهر باستانی هگمتانه بین 3 الی 5 متر متغیر است.

نام هگمتانه به وفور و به تعدد در منابع تاریخی مختلف ذکر شده و تاریخ‌نویسان هگمتانه را به مادها نسبت داده‌اند. به دنبال کاوش‌ها و کشفیات باستان‌شناسان مواد فرهنگی ماد و هخامنشی نیز از این سایت باستانی یافت شده اما تا کنون اثری از شهر هگمتانه مادی به دست نیامده و قدیمی‌ترین لایه کشف شده مربوط به دوره اشکانی است.

ترانشه و کارگاه مرکزی مهم‌ترین بخش از شهر باستانی هگمتانه است که در آن دو معبر در جهت شمال شرقی-جنوب غربی به همراه تعدادی ساختار معماری با طرح و نقشه یکسان کشف شده است. به این خاطر که کاربرد ساختارهای مکشوف در این کارگاه مشخص نیست، به آنها ساختار معماری گفته می‌شود.

موزه هگمتانه دیگر بخش از مجموعه تاریخی هگمتانه است که در آن آثار و مواد فرهنگی کشف شده از محدوده هگمتانه و سایر محوطه‌ها و سایت‌های باستانی استان همدان که مربوط به ادوار مختلف تاریخ هستند به نمایش گذاشته شده است. این موزه هرساله میزبان خیل عظیمی از علاقمندان به آثار باستان و میراث فرهنگی است.

کلیسای گریگوری استپان یا گریگوری استفان یکی دیگر از بخش‌های مجموعه هگمتانه است که در قرن هفده میلادی توسط جمعی از ارامنه ساکن همدان بنیان گذاشته است. این کلیسا که در بخش شرقی مجموعه قرار دارد، در زمان‌های قدیم جزء محله ارامنه بوده است.

پرونده هگمتانه سرانجام پس از چندین سال قرار داشتن در لیست موقت سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو)، پس از تلاش‌های فراوان به عنوان بیست و هشتمین اثر جهانی ایران در یونسکو ، در چهل و ششمین نشست کمیته میراث جهانی این سازمان بررسی شد و به تایید رسید. لوح ثبت جهانی آن نیز در ششم مردادماه سال 1403 صادر شد.